“We moeten leren zien, begrijpen én handelen bij risico’s door DC-systemen”

Wat zijn de gevolgen van de energietransitie voor de veiligheid van gebouwen en installaties? Tijdens een kennissessie op de Schademiddag liet Andre van Strien, risk engineer en directeur bij Troostwijk | BvT, zien hoe cruciaal het is om nu al in te spelen op risico’s die gepaard gaan met decentrale energieopwekking en gelijkstroomtoepassingen.

Van overzichtelijk naar complex: een nieuw energiesysteem vraagt om nieuw denken

Andre opende de sessie met een scherpe analyse van het veranderende energielandschap. “Waar we vroeger met een relatief simpel systeem werkten – energie ging van centrale opwek naar afnemer – is dat nu compleet veranderd. Zonnepanelen, batterijopslag, laadpalen: ze maken van gebouwen niet alleen gebruikers, maar ook producenten en opslagplaatsen van energie.”

Dat leidt tot een veel complexere infrastructuur, waarin energiestromen zich onvoorspelbaar kunnen gedragen. Hij noemde het stadion de Johan Cruijff ArenA als voorbeeld: een locatie die niet alleen energie gebruikt, maar ook levert aan bedrijven in de omgeving, waaronder Troostwijk zelf. “Dit vraagt om een fundamenteel andere manier van kijken naar risico’s en verantwoordelijkheden.”

De verborgen gevaren van elektrische vervuiling en lekstromen

Een van de risico’s waar Andre nadrukkelijk op wees, is elektrische vervuiling. “Moderne apparatuur vervormt het spanningssignaal. Daardoor ontstaat zogenaamd blindvermogen: energie die niets bijdraagt, maar wel door installaties stroomt.” Met een aansprekende metafoor maakte hij dit inzichtelijk: “Stel je een glas bier voor: het bier is het nuttige vermogen, het schuim is het blindvermogen. Veel schuim, weinig bier, daar heb je niets aan.”

In sommige elektrische auto’s wordt slechts 65% van de stroom effectief gebruikt; de rest verdwijnt als ongewenste bijwerking in het systeem en zoekt de weg van de minste weerstand. Dat leidt tot lekstromen die – letterlijk – bouwkundige schade kunnen aanrichten. “Eén ampère lekstroom kan per jaar 7 tot 8 kilo ijzer aantasten. Denk aan wapening in betonconstructies. Betonrot ligt op de loer, met alle risico’s van dien.”

Van risicobeeld naar risicobeheersing: samenwerken aan veiligheid

Voor Andre is het duidelijk: wie risico’s wil beheersen, moet ze eerst durven zien. “We hebben te maken met een gefragmenteerde aanpak. Iedereen werkt vanuit zijn eigen specialisme: de zonnepanelenleverancier, de installateur van laadpalen, de beheerder van het gebouw. Maar wie kijkt er naar het geheel?”

Daarom pleitte hij voor een integrale benadering. “Door samen te werken – en vooral ook door beter te meten – kunnen we voorkomen dat onzichtbare risico’s zich opstapelen.” Met zijn team voert Andre steeds vaker risico-inspecties uit bij bedrijven die willen weten waar ze staan in de energietransitie. “Het is geen kwestie van angst, maar van verantwoordelijkheid. Als je weet wat er speelt, kun je maatregelen nemen.”

Gelijkspanning als kans, niet als bedreiging

In het tweede deel van de sessie gaf gelijkstroomexpert Harry Stokman een inkijk in de technische en systemische kant van de transitie. Hij toonde voorbeelden van foutief geïnstalleerde systemen die tot brandgevaar leidden en benadrukte het belang van afstemming tussen apparaten. Zijn boodschap sloot naadloos aan op het betoog van Andre: zonder samenhang is veiligheid ver te zoeken.

Toch is er ook veel mogelijk. “Met gelijkspanning kun je efficiënter, veiliger en toekomstbestendiger bouwen”, aldus Harry. “Maar dan moeten we af van de reflex om nieuwe technologieën zomaar ‘erbij’ te zetten zonder goed na te denken.”

Stop niet met vernieuwen

De sessie van Andre van Strien en Harry Stokman maakte duidelijk dat de energietransitie niet alleen een technisch, maar vooral ook een organisatorisch en verantwoordelijkheidsvraagstuk is. Andre: “Het gaat er niet om dat we stoppen met vernieuwen. Integendeel. Maar we moeten wel de risico’s kennen en erkennen. Alleen dan kunnen we de transitie veilig en duurzaam vormgeven.”

Wil je weten wat de energietransitie betekent voor jouw bedrijf of risico-inspecties? Neem contact op met Andre van Strien en zijn team bij Troostwijk | BvT.